Borges’in Babil Kitaplığı Yeni Okurlarıyla Buluşuyor

Latin Amerika edebiyatının üstatlarından Borges’in hazırladığı Babil Kitaplığı serisi yeniden okurlarla buluşuyor. Gerçeküstü edebiyatın en başarılı örneklerinin yer aldığı ve Kırmızı Kedi Yayınevi’nden çıkan 30 kitaplık serinin çevirileri de yeni basım sırasında gözden geçirilmiş. Kitapların bir kısmı yeniden çevrilirken eski çevirilerdeki hatalar temizlenmiş. En büyük değişiklikse kapaklarda. Modern kapak tasarımlarıyla göz dolduruyor bu yeni kitaplar.

Seri, bir saygı duruşu göstergesi olarak Borges’in 25 Ağustos 1983 ve Diğer Öyküler kitabıyla açılıyor. Mehmet Özden Gözütok’un çevirisinden okuduğumuz bu kitap, Borges’in olgunluk dönemi öykülerinin yanında bir dönem asistanı da olan eski karısı María Esther Vázquez’in yaptığı oldukça kapsamlı bir söyleşiyi de içeriyor.

25 Ağustos’un yeni baskısında Türk okurlara bir de sürpriz var. Enis Batur’un kaleminden Borges’i okuyoruz önsözde: “Kültür pusulasının dört yönüne de hâkimdi sınırsız birikimiyle, Babil imgesini bunca benimsemesi boşuna sayılmazdı: Kendi kütüphanesini de, hazırladığı yayın dizisini de o değerlerle yoğurmuştu” diyor Batur, Borges için.

Ardından Işık Ergüden çevirisiyle León Bloy’un Sevimsiz Öyküler kitabı geliyor. Borges’in detaylı önsözü Bloy’un nasıl bir yazar olduğu ve bunun önemini de kanıtlar nitelikte. “Bloy, okuyucunun ruhsal durumuna göre çekilmez ya da harika sayılabilecek benzersiz bir üslup geliştirmiştir. Her iki durumda da yazın sanatının en canlı üsluplarından biridir bu... Evreni, her insanın bir sözcük, bir harf ya da sadece bir noktalama işareti olarak yer aldığı bir tür ilahi şifre olarak kabul eder. Kozmik uzamı reddederek tüm uçurum ve ışıkların insan bilincinin yansımasından başka bir şey olmadığını iddia eder. Bir keresinde, zaten cehennemde yaşadığımızı ve her insanın en yakınındaki kişiye işkence etmekle görevli bir şeytan olduğunu söylemiştir.”

Seri mart ayında Cazotte’un Âşık Şeytan’ı ve Stevenson’ın Sesler Adacığı’ğıyla devam edecek. Cazotte’un susması gerektiği yerde gizleri açıklamakla suçlandığı Âşık Şeytan kitabı 1700’lerde büyük başarı kazanan bir kitap. Procusto’nun, Sigmund Freud’un patolojik mitoloji teorileri kapsamında da ele alınmış.

Düzyazının şiirden daha zor olduğuna inanan ve bir biçem ustası olan Stevenson’ın öykü seçkisi de Borges’in belleğinde yaşamaya devam etmiş, imgelem zenginliğine sahip öykülerden oluşuyor.

Nisan ayındaysa Alarcón’un Ölümün Dostu ve Papini’nin Kaçan Ayna kitapları okurlarla buluşuyor. Papini hak etmediği şekilde unutulmuş bir yazar Borges’e göre. Öyküleriyse insanın melankoliye ve alacakaranlığa meyilli olduğu bir dönemin eserleri. Ölümün Dostu’ysa Borges’in çocukluğunda haberdar olduğu öykülerden oluşuyor. Ama en büyük özellikleri, seneler boyunca Borges’e hissettirdikleri esaslı dehşetin yok olmayacak kadar gerçek olması.