Ferda Art Platform, Eda Şarman’ın “Sığ Kıyı, Derin Kuyu” başlıklı kişisel sergisini 31 Mayıs’a kadar sanatseverlerle buluşturuyor.

“Dokular, desenler, kabartmalar ve yansıtmaları farklı mecralarla bir araya getiren, çok disiplinli bir sanat pratiği olan Eda Şarman, bu sergisinde ekofeminist bir perspektiften yola çıkarak insan ve insan-olmayan varlıklar arasındaki sınırları, doğayla kurulan yapısal ilişkileri ve suya dair kültürel hafızayı inceliyor.

Sergi, iki ana imge etrafında örgütleniyor: kıyı ve kuyu. Bu iki kavram, yalnızca mekânsal değil; düşünsel, tarihsel ve kültürel anlamlar da taşıyor. Kıyı, Eda Şarman’ın üretiminde bir geçiş alanı olarak yer alıyor: sularla karaların buluştuğu, sabitlik ve akışkanlık arasında salınan bir eşik, temasın ve yaratıcı bir ara-mekânın sembolü… Kıyı aynı zamanda, doğada olduğu kadar düşüncede de geçici olanın, belirsizliğin ve dönüşümün bir metaforu olabildiği gibi insan ile insan-olmayanın temas ettiği, sınırların çözüldüğü bir alan olarak da karşımıza çıkıyor.

Diğer yandan kuyu, yerin derinine inilen, çoğu zaman kutsallaştırılmış ya da araçsallaştırılmış bir figürdür. Kuyu, hem suya ulaşmak için başvurulan bir teknik müdahaledir, hem de tarihsel olarak eril bir hâkimiyet biçiminin sembolüdür. Şarman, kuyuyu bu bağlamda yalnızca fiziksel bir yapı değil, doğaya hükmetme arzusunun bir metaforu olarak da ele alıyor. Aynı zamanda kuyunun karanlığı, suyun görünmeyen katmanlarını, bastırılmış bilgileri ve unutulmuş sesleri çağırıyor.

Şarman’ın yaklaşımı, doğayı pasif bir arka plan olmaktan çıkarıp, özneleşebilen, etkileyen ve etkilenen bir varlık olarak konumlandırıyor.

‘Sığ Kıyı, Derin Kuyu’ ziyaretçileri, suyun sesine kulak vererek insanmerkezci bakıştan sıyrılmaya, bildikleri dünyanın sınırlarında dolaşmaya ve yeni varoluş ihtimallerini birlikte düşünmeye davet ediyor.”

​Ezgi Hamzaçebi

Lee Su-yeon’un travmayı sadece geçmişte kalan bir anı olarak değil, hayatımız boyunca bize eşlik eden, bizimle büyüyen ve değişen bir varlık olarak ele alan grafik romanı Omzumdaki İki Arkadaş, Şevval Uzun’un çevirisiyle Yuzu Kitap’tan çıktı.

Omzumdaki İki Arkadaş, sulu boya renkleriyle yarattığı sıcak atmosferle duygu yüklü hikâyesiyle okura hem teselli veriyor hem de iyileşme hissi sunuyor.

​Tavşan’ın kara bir arkadaşı var. Başkaları onu göremiyor, sesini duyamıyor. Tavşan kiminle olursa olsun, nereye giderse gitsin, kara arkadaşı her zaman onun peşinden geliyor ve omzuna yaslanarak konuşuyor. On bir yaşından beri yanında olan bu arkadaşa karşı hisleri zamanla karmaşık hale geliyor. Bazen ondan korkuyor, sıkılıyor, ancak bir yandan da farkında olmadan ona güvenmeye başladığını fark ediyor. Tavşan, kara arkadaştan kurtulamazken, yeni insanlarla tanışıyor, kuş sahipleniyor ve sıcak bir teselliyi başkalarında buluyor. Böylece Tavşan’ın günlük hayatında küçük değişimler meydana geliyor.

Tamino, mart ayında yayımlanan yeni albümü Every Dawn’s a Mountain kapsamında üç konserlik Türkiye turnesine çıkacak. Tamino, Epifoni organizasyonuyla 8 Ekim’de KüçükÇiftlik Park İstanbul’da, 9 Ekim’de CerModern Ankara’da, 10 Ekim’de ise İzmir Havagazı Fabrikası’nda konser verecek.

Tamino, Every Dawn’s a Mountain’dan “Sanctuary” isimli yeni teklisiyle dikkatleri üzerine çekti. Vokallerini Mitski’nin üstlendiği “Sanctuary” umut ve kalp acısı üzerine bir hikâye anlatıyor. Tamino’nun yeni albümü Every Dawn's a Mountain, yangın hissi ve daha önce inşa edilmiş olan her şeyin ve içinizdeki her şeyin yanmak üzere olduğunun farkına varılmasıyla besleniyor. Albüm kayıp, yerinden edilme, ayrılık ve geçmişi bırakma üzerine odaklanıyor. Tamino bu duygusal enkazın küllerinden doğuyor ve bir sonraki bölüme giriyor. Öncelikle yeni evi New York’ta yazılan bu uzunçalar, müziği ona Mitski, Radiohead’den Colin Greenwood, David Byrne ile iş birliği ve Lana Del Rey’in açılışını kazandıran Belçikalı-Mısırlı sanatçı için yeni bir başlangıca işaret ediyor.

Prodüktörlüğünü Tamino ve uzun zamandır birlikte çalıştığı PJ Maertens’in yaptığı albümün ortak prodüktörlüğünü Eric Heigle ve Alessandro Buccellati’nin ek prodüktörlüğünü ise Chris Messina, Zach Hanson ve Jo Francken’in üstleniyor.

​Tamino’nun üç konserlik Türkiye turnesinin biletlerine buradan ulaşabilirsiniz.

Ateş Alpar’ın “İmkân ve İhtimal” başlıklı kişisel sergisi, 13 Mayıs-5 Temmuz tarihleri arasında, Depo’da sanatseverlerle buluşacak.

“İmkân ve İhtimal” sergisi, Ateş Alpar’ın pratiğini tarihsel ve güncel tahakküm biçimleri üzerinden mekân, obje ve bedenle kurulan ilişkilerle ele alıyor. Melih Aydemir ve Yıldız Öztürk küratörlüğünde gerçekleşen sergideki çalışmalar, sanatçının kişisel hayatından yola çıkarak sınırlar, güvenlik, gözetleme araçları, mülksüzleştirme gibi konulara dair geniş bir anlatı sunmayı amaçlıyor.

Sergide kullanılan yöntemler yok sayılan, silinen ya da bağlamından koparılan tarihleri yeniden düşünmeye odaklanıyor. Gündelik nesnelerin ne zaman ve nasıl politikleştiği, bireysel hikâyeler ile kolektif hafıza arasındaki bağlar serginin temel soruları arasında yer alıyor. Sergi, kolonizasyonu devam eden bir süreç olarak ele alırken, kurumsal bakışın ötesinde bir dekolonyal yaklaşım arıyor. Sanatçı, belgelemenin ve temsilin ötesinde, mekânın, nesnelerin ve dilin sunduğu direnç imkânlarına odaklanarak, sömürgeciliğin görünmez kıldığı ihtimalleri araştırıyor.

Künye:
1. Ateş Alpar, Dışardan İçeriye Sızanlar serisinden, 2022, Archival pigment print, 35 x 50 cm, ed. of 5 + 1 AP
2. Ateş Alpar, Dışardan İçeriye Sızanlar serisinden, 2024, Archival pigment print, 40 x 60 cm, ed. of 5 + 1 AP

Pera Öğrenme, Müzeler Haftası ve 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı kapsamında 18-25 yaş aralığındaki gençlere yönelik özel bir etkinlik programı gerçekleştirecek. 17 Mayıs Cumartesi düzenlenecek “Deneyimle, Dâhil Ol!” başlıklı program, rehberli sergi turu ve otantik caz dans atölyesiyle gençlere yaratıcı bir deneyim sunuyor.

Müze deneyimi ile yaratıcı atölyeyi buluşturan “Deneyimle, Dâhil Ol!” başlıklı programın ilk bölümünde, saat 13.00’te başlayacak “Müzeler Haftası’na Özel: Gençlerle Müze Deneyimi” başlıklı rehberli turla genç katılımcılar Pera Müzesi’nin kalıcı ve süreli sergilerini gezme fırsatı bulacak. Tur boyunca müzecilik, sergi planlaması ve öğrenme programlarının nasıl kurgulandığına dair bilgiler paylaşılacak. Katılımcılar, bir müzenin arka planındaki organizasyon süreçlerini yakından tanırken; gönüllülük, yaratıcı katkı ve aktif katılım yolları hakkında da fikir sahibi olacak.

Programın saat 14.30’da başlayacak ikinci bölümünde ise “Gençlik ve Spor Bayramı’na Özel: Otantik Caz Dans” atölyesi gerçekleştirilecek. Gençler, caz müziğinin doğaçlamaya dayalı yapısı eşliğinde bedenin bu ritimle kurduğu ilişkiyi keşfetmeye davet edilecek. Ritim oyunları, müzikle kurulan doğrudan diyalog ve grup etkileşimleriyle şekillenen atölye, katılımcılara hareketin ifade gücünü deneyimleme fırsatı sunacak.

​“Deneyimle, Dâhil Ol!” başlıklı program hakkında detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Usta oyuncu Şener Şen’i yıllar sonra tekrar tiyatro sahnesine döndüren DasDas’ın Zengin Mutfağı, 10 Haziran akşamı Cemil Topuzlu Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda son kez tiyatroseverlerle buluşacak.

Şener Şen’i 40 yıl aradan sonra tiyatro sahnesine döndüren Zengin Mutfağı, bu zamana kadar 400 oyunu kapalı gişe oynadı. Vasıf Öngören imzası taşıyan, DasDas prodüksiyonu Zengin Mutfağı’nda Şener Şen’in yanı sıra Gizem Ergün, Onay Kaya, Uğur Arda Başkan ve Kutay Sandıkçı gibi isimler rol alıyor. Cumhuriyet tarihinde görülmüş en büyük işçi hareketi olan 15-16 Haziran 1970 olaylarının zengin bir ailenin mutfağına yansımasını konu alan oyunun yönetmenliğini Şener Şen ve Doğu Yaşar Akal üstleniyor.

​10 Haziran akşamı Cemil Topuzlu Harbiye Açıkhava Tiyatrosu’nda sahnelenecek Zengin Mutfağı’nın biletlerine buradan ulaşabilirsiniz.

Ka’nın daveti ve Institut français de Turquie’nin desteğiyle Fransız sanatçı Alix Marie’nin Türkiye’deki ilk kapsamlı sergisi “Ana / Ada”, 28 Haziran’a kadar Ankara ve İzmir’de eş zamanlı olarak Çatı Açık Sanat Alanı ve Ka’da sanatseverlerle buluşuyor.

​Alix Marie, iki ayrı mekânda eş zamanlı gerçekleşen sergisinde mitoloji, beden ve ritüel kavramlarını, Anadolu’nun semboller ve malzemelerle yüklü kültürel belleğiyle buluşturuyor. Ka’da yer alan “Ana” başlıklı bölümde, tuz bloklarıyla inşa edilen yapılar, seramikten üretilmiş beden parçaları ve Şahmeran efsanesine gönderme yapan bir büst aracılığıyla tuz ve kilin koruyucu, simgesel anlamları araştırılıyor. Çatı Açık Sanat Alanı’ndaki “Ada” başlıklı bölümünde ise İzmir’in zengin dokuma tarihinden yola çıkan sanatçı, kadim motifleri ve doğurganlık anlatılarını kırmızı kadife üzerine işlediği fotoğraflarla büyük ölçekli bir yerleştirmeye dönüştürüyor. Her iki sergi de kilim motiflerinden ilhamla simetrik yapılar ve tekrar eden nesneler üzerinden birbiriyle görsel ve kavramsal bir diyalog kuruyor. Marie’nin kişisel ve kolektif hafızalarla ördüğü bu anlatılar, izleyiciyi çağdaş sanatın beden, tarih ve ritüel anlayışı üzerine düşünmeye davet ediyor.

Sanatçıların bir araya gelerek kişisel ve politik kaygılar arasında çok seslilik oluşturduğu “Everybody Knows…” sergisi 15 Mayıs-28 Haziran tarihleri arasında G-art Galeri’de sanatseverlerle buluşacak.

Küratörlüğünü Bahar Adan’ın üstlendiği “Everybody Knows… / Herkes biliyor…” başlıklı sergide; Rafet Arslan, Nazan Azeri, Sidar Baki, Osman Bozkurt, Ramazan Can, Büşra Çeğil, Eda Çekil, Balca Ergener, Çınar Eslek, Kamil Fırat, Renkar Burcu Günay, Berat Işık, İrfan Önürmen, Şener Özmen, Cem Sonel ve Nil Yalter yer alıyor. Farklı disiplinler üzerinde çalışan sanatçılar, rastgele gerçekleşen bir tarih yazım sürecine doğru katkıda bulunmaya çalışıyorlar. Özgün sanat pratikleriyle krizdeki demokrasiyi ele alıyorlar.

“Siyasi çalkantının insani maliyeti...Demokrasi krizde. Demokrasi sonrası dönem çoktan başladı. Belirtiler çok çeşitli: popülist liderler, sahte haberler, otokratik çıkışlar, totaliter propaganda ve neoliberalizm. Sanatın bunların karşısında nasıl bir rolü olabilir? Çatışma hâlinde olan düşüncelerin uzlaştırılmasına sanatçı nasıl bir katkı sağlar?

Davet edilen sanatçılar krizdeki demokrasiyi ele alıyorlar ve bu temada ilham aldıkları eser; Bayeux Halısı veya Gobleni (Bayeux Tapestry) olarak bilinen, 1066 yılında Normandiya Dükü'nün İngiltere’yi fethetmesini ve çevresindeki olayları anlatan, yaklaşık 68,3 metre uzunluğunda ve 70 cm genişliğinde, resimlerden ve metinlerden oluşan bir nakıştır (Hastings Muharebesi). 11. yy.’ın paha biçilmez ve eşsiz bir Orta Çağ anlatısı olmasıyla birlikte, aynı zamanda boyutları ve yaratım teknikleriyle ayırt edilen olağanüstü bir tekstil sanatı eseridir. Tarihi anlatının görsel bir temsilidir. Denizdeki Viking gemilerini, zorlu yolculukları, kalkanları ve zincir zırhları, efsanevi canavarları ve savaş sahnelerini tasvir eden bu goblen, merkezinde William’ın bulunduğu görkemli bir Orta Çağ destanının özünü yakalar. İngiltere’deki Orta Çağ döneminin benzersiz bir anlatımıdır. 950 yıl korunmayı başarmış bu eser, zaferin ve egemenliğin bir temsili olarak kabul edilir; ancak aynı zamanda savaşın, güç mücadelesinin ve hükümetlerin toplum üzerindeki etkilerinin tarihsel bir kaydını da sunar. Neredeyse başka hiçbir kaynakta olmayan bilgilere ulaşılmasına katkı sağlamıştır.

Günümüzdeki politik zaferler ve iktidar mücadeleleri; medya, ekonomik savaşlar, kültürel hegemonya, propaganda yoluyla sürdürülen "gizli" savaşlar, internet üzerindeki dezenformasyon, siber saldırılar veya kültürel çatışmalar, Tapestry’nin tarihsel savaşıyla paralellikler gösterir. Büyük şirketler ve küresel ekonomik güçler, Bayeux Tapestry’deki geleneksel monarşi ve aristokratik yapılarla benzer bir güç dinamiği oluşturur. Gelir eşitsizliği, sınıf ayrımı ve ekonomik adaletsizlik gibi global haksızlıklar, Bayeux Tapestry’deki toplumsal hiyerarşi ile örtüşmektedir. Göçmenlik, ırkçılık, yabancı düşmanlığı, kültürel çatışmalar, diktatörlük, küresel politik mücadeleler gibi daha nice sorun, bugün yaşadığımız büyük çözülmenin verilerindendir. Bütün bunların neticesinde; tarihsel ve modern politik dinamiklerin nasıl birbirine paralel ilerlediğini, gücün ve direnişin nasıl biçim değiştirdiğini, toplumsal eşitsizliklerin ve savaşların modern zamanlarda nasıl sürdüğünü görsel olarak ilişkilendirdiğimiz bir kaynaktır Bayeux Tapestry.”

Künye:
1. Eda Çekil Bende Biten Çizgi (2025) 4 adet 40 x 60 cm (Her biri) Hahnemühle Matt Fibre Fotoğraf
2. Nil Yalter Video Art Diyarbakir / Mardin / Istanbul 2005 Interactive DVD-ROM. From the ’A Story of Contemporary Evolution’ Exhibition ‘Çağdaşlaşma Süreci Öyküsü’ Sergisinden (Sanatçı ve Galerist'in izniyle)
3. Şener Özmen Sözüm Haritadan Dışarı Video, 4’14’,2025
4. Endişeli Kalbim, 2025 Hahnemühle 308 gr Photo Rag kağıt üzerine arşivsel pigment baskı, 50x70 cm (çerçeveli)
​5. Büşra Çeğil Slave Market in Ancient Rome, after Jean-Leon Gerome
2025 109x 70x 5 cm Oil painting on canvas adhered to hardboard with a polyol frame

Özge Arslan’ın yazıp yönettiği Baba Sahne’nin yeni prodüksiyonu Nokta, 29 Mayıs Perşembe akşamı prömiyerini yapacak.

Özge Arslan’ın gerçek hikâyelerden ilhamla kaleme aldığı, yönettiği ve rol aldığı tek kişilik oyun Nokta, kadim hikâyelerin taşıyıcısı Karadenizli bilge Nokta Ana’ya hayat veriyor. Arslan’ın aynı zamanda oyun müziklerinin tasarımını ve bestelerini yaptığı oyun, tarih boyu yaşanan kadın suistimallerini sahneye taşıyor. Karadenizli bilge bir kadın olan Nokta Ana’nın anlatıcılığıyla ilerleyen oyun, dünyanın farklı noktalarında kimi zaman bedeni, kimi zaman sanatı istismar edilen; töreler, yasalar ve bazen de teknoloji tarafından suistimale uğrayan kadınların hikâyelerini anlatıyor.

Oyunun dramaturjisi Caner Güler’in; koreografisi Ferhat Güneş’in; dekor ve ışık tasarımı Kerem Çetinel’in; kostüm tasarımı ünlü modacı Özgür Masur’un, afiş tasarımı ise Murat Acar’ın imzasını taşıyor.

​Nokta oyunu, 29 Mayıs Perşembe akşamı gerçekleşecek prömiyerin ardından 30 Mayıs Cuma ve 31 Mayıs Cumartesi akşamları da Baba Sahne Savaş Dinçel Salonu’nda sahnelenecek. Oyunun biletlerine buradan ulaşabilirsiniz.

Eser Gündüz’ün “Microswitch” başlıklı kişisel sergisi 31 Mayıs’a kadar Art On İstanbul Piyalepaşa’da sanatseverlerle buluşuyor.

“Oyunu ‘insanın yaşamı ve doğayı öğrenmekte kullandığı ilk etkinlik’ olarak kabul edersek, oyuncaklar bu ilk etkinlikten kalma, çoğu zaman yetişkinliğe geçiş ritüelinin parçası olarak günlük hayatımızdan çıkmış, hâlâ sahip olunsa dahi, bir kenara kaldırılıp unutulmuş çocukluktan yadigâr objelerdir diyebiliriz. Esasen yetişkin evreninin üretimi olan oyuncakların yetişkinliğe taşınması durumunda, yine bu dünyanın mevcut sosyo-ekonomik şartların önerdiği üzere, oyun ile birlikte, zamanın ‘verimli’ kullanılmaması, çalışmanın ve üretimin önündeki bir engel, tinsel hamlık, olgunlaşamama hâli gibi arzu dışı durumları çağrıştırsa da oyun bu katı dünyada bulduğu boşluklarda sürmeye devam eder. Foucault’nun bir öğleden sonra ebeveyn yatağı örneğinde bahsettiği gibi, sonunda bekleyen bir ‘ceza’ dahi olsa, inadına bir arzu alanı, kısa süreli de olsa gerçekleşmiş bir ütopyaya dönüşür.

Eser Gündüz yetişkinliğe taşıdığı oyuncaklarıyla bu seride hem yeni hem bitmeyen çocukluğu kadar ısrarcı bir oyun alanı kuruyor. Mimarlık yapan bir yetişkin olarak profesyonel anlamda resim yapma kararı almam ve bu kararı çevremle paylaşmam, içimde yetişkinlik hayatıma rağmen gizli gizli devam eden oyunu herkese ilan etmem demekti. Yetişkinliğin bir anlamda reddi anlamına gelen bu kırılmanın karşılığını olumlu anlamda aldığım gibi, oyunu bitirmemekte ısrarcı her yetişkin gibi ceza aldığım, desteklenmediğimi hissettiğim, zorluk çektiğim hatta dışlandığım olmuştur. Umuyorum ki, oyun benim için burada; boyalar, tuvaller, kalemler ve daha türlü oyuncaklarımla her zaman devam edecek.”

​Fotoğraf: Kayhan Kaygusuz