JR’dan Mahkûm Hikâyeleri

Fransız sanatçı JR, Paris’te bulunan Perrotin galerisinde sanatseverlerle buluşuyor. Ekim 2019'da California, Tehachapi'de bulunan maksimum güvenlikli bir hapishanede çalışmak için yetkililerden özel bir izni alan JR’ın başlangıçtaki düşüncesi orada bulunan yirmi sekiz mahkûmla tanışıp orta avluda iş birliğine dayalı, sanatsal bir projeye hayat vermekti.

Tehachapi'de tutuklu bulunan insanların çoğu 10 yıldır orada ve birçoğu şartlı tahliye şansı olmaksızın ömür boyu hapis cezasıyla yüzleşiyor. Kaliforniya'nın 1990'lardan kalma eski bir yasası olan “Three Strikes” nedeniyle üç farklı suçtan hüküm giyen herkes, bu suçlardan ikisi tehlikeli görüldüğü takdirde 25 yıl ömür boyu hapis cezasına çarptırılmak zorunda. Bugünkü yasaya göre ise mahkûmların neredeyse yarısı şiddet içermeyen suçlar yüzünden bu cezayı çekmekle mükellef.

JR, hapishanedeki herkesi tek tek fotoğrafladı ve onlara kamera karşısında hikâyelerini anlattırdı. JR, bu söyleşi kapsamında tutuklulara belirli sorular sormaktan ziyade onların kendilerini içtenlikle anlatmalarına olanak tanıdı. Sanatçı ayrıca, eski mahkûmları ve cezaevi personelini de fotoğraflayarak toplam kırk sekiz portre ve hikâyeyi bir araya getirdi.

JR, iki hafta sonra ekibiyle birlikte geri dönerek 338 şerit kâğıdı hapishanenin zeminine yapıştırdı. Sanatçı, sonbahar güneşi altında sadece birkaç saat içerisinde daha önce aynı hapishanede mahkûm olarak bulunan gardiyanların da yardımıyla her yeri bu kâğıtlarla kaplayarak bahçedeki kolajı tamamladı. Tüm bu şerit kâğıt, yan yana getirilip birleştirilerek dev bir yapboz oluşturacak şekilde numaralandırıldı.

Çalışmanın ardından hapishanenin bahçesinden bakıldığında yerleştirmeler birbirinden ayırt edilemiyordu. Çalışma, her ne kadar yukarıdan bir bakışla fark edilebilir olsa da tutuklular, eski mahkûmlar, hapishane personeli ve masum insanlar burada omuz omuza görülebiliyordu. Geçici bir süre için gerçekleştirilen yerleştirme, üç gün sonra ortadan kayboldu.

JR, Şubat 2020'ye gelindiğinde en iyi yaptığı şeyi yapmaya devam etmek için Tehachapi'deki California Correctional Institution’a geri döndü. Zamanla yok olan güçlü, büyük ölçekli duvar yapıştırmalarını tekrar ortaya çıkardı. Kompleksin orta avlusunun hemen dışında yer alan Tehachapi dağlarından esinlenen ve hapishanedeki tutuklu nüfusundan oluşan gönüllülerle birlikte çalışan JR, avlunun iç duvarının yüzeyine yapıştırılmış bir dağ örgüsü oluşturdu. Sanatçı tarafından gerçekleştirilen bu özel çalışma, bugün hâlâ iç avluda görülebiliyor.

JR’ın, Paris’te bulunan Perrotin galerisindeki sergisi 10 Ekim’e kadar gezilebilecek.

​Tehachapi projesi hakkında daha fazla bilgi edinmek için JR tarafından iPhone ve Android için ücretsiz olarak geliştirilen uygulamayı indirebilirsiniz.