Cézanne Tablosu, Tarihi Miras Davalarına Yeni Bir Soluk Getiriyor

Paul Cézanne’ın ait La Montagne Sainte-Victoire (1897) tablosu, İsviçre, Bern Güzel Sanatlar Müzesi ile sanatçının soyundan gelenler arasında büyük bir kaosa yol açmıştı. Nitekim Temmuz 2018’de imzalanan ortak bir anlaşmanın ardından yaşanan kriz şimdilerde çözülmüş gibi görünüyor. Dava konusu tablo, ilk olarak 2012’de koleksiyoner Cornelius Gurlitt seçkisinde bulundu. Gurlitt’in babası, üst düzey Nazi komutanı Hildebrand Gurlitt, iddiaya göre Fransa’nın işgali sırasında söz konusu tabloyu ele geçirdi. Gurlitt’e miras kalan La Montagne Sainte-Victoire (1897) ise 2014 yılında Cornelius Gurlitt’in ölümünün ardından Bern Güzel Sanatlar Müzesi’ne bağışlandı. Nitekim, Cézanne Catalogue Raisonné’de yazılanlar ve German Lost Art Foundation tarafından yürütülen Gurlitt Provenance Research Project’e göre eserin en az 1940’a kadar Cézanne ailesinde korunduğu anlaşıldı. Ancak 1947’de Hildebrand Gurlitt’in yazdığı bir mektuba kadar eserin nerede olduğuna dair somut bir kanıt bulunamadı.

Taraflar imzaladıkları anlaşmada savaşın ideolojik koşullarını göz ardı ederek eser haklarının bir kısmını anlaşmalı olarak Gurlitt’e dolaylı olaraksa Bern Güzel Sanatlar Müzesi’ne devretti. Yapılan anlaşma hukuki belirsizliğe uzlaşmacı bir tavır alırken olası yeni bilgilere göre değişebilecek şartları kapsadı. Öte yandan, sanat kurumları ve özel koleksiyonlar arasındaki “sanat mülkiyeti” haklarına sözleşme kapsamında yeni bir yaklaşım getirildi. İsviçre’de bir müze koleksiyonuna giren eserin satılmasının halkın erişimine kapalı olacağı için yasal ancak onaylanmayan bir durum yarattığı biliniyor. Söz konusu anlaşmadaysa taraflar, kamusal erişim hakkına herhangi bir kısıtlama getirilmeyeceğini duyurdu. Cézanne mirasçıları ve Cornelius Gurlitt’in temsilcileri arasındaki anlaşma, sanat mülkiyetlerinde yaşanan hukuki krizlere getirdiği uzlaşmacı çözümle benzer davalar için denenebilecek yeni bir model olarak görülüyor.