“Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: 18. Yüzyıldan Günümüze Kurumsallaşma Eşikleri” Sergisi Salt Galata’da

Salt’ın 18. yüzyıldan günümüze Türkiye’de mimarlık eğitimi tarihine ışık tutan yeni sergisi “Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: 18. Yüzyıldan Günümüze Kurumsallaşma Eşikleri”, 31 Mart 2024 tarihine kadar Salt Galata’da sanatseverlerle buluşuyor.

Mimar-akademisyen Uğur Tanyeli, Arzu Erdem ve Esra Kahveci tarafından programlanan “Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: 18. Yüzyıldan Günümüze Kurumsallaşma Eşikleri” sergisi, Salt’tan Orkun Dayıoğlu ve Eylül Şenses tarafından hazırlandı. Sergiye eşlik eden kamu programları hakkında ayrıntılı bilgiye saltonline.org üzerinden ulaşabilirsiniz.

“‘Mimarların okullu olması’nın tarihi bağlamında Türkiye erkenci ülkelerden biri sayılır. Okullaşma öncesinde mimarlık, dünyanın her yerinde olduğu gibi Türkiye’de de doğrudan mesleki pratik içinde çalışarak ve inşai etkinlik yaparak öğrenilir. Hendese Odası’nın (Hendesehâne) 1775’teki kuruluşundan başlayarak bugüne uzanan kesintisiz bir tarihçeden söz edilebilir. İlk mühendislerin istihkâm ve kentsel savunma donatıları yapan asker-mimarlar olarak yetiştirildiği; askerlik ve mühendislik öğretimiyle bütünleşik erken dönem, 1883’te Sanâyi-i Nefîse Mekteb-i Âlîsi’nde özgülleşmiş mimarlık öğretiminin başlamasına dek sürer. Cumhuriyet dönemine kadar ‘fenn-i mimari’ dersleri okutulan Harbiye de uzun süre bir tür mimarlık okulu olarak işlev görür; özellikle taşrada yönetimin ihtiyaç duyduğu pek çok yapı subayların tasarımı olarak ortaya çıkar. Zaman içerisinde, her yerde olduğu gibi, Türkiye’de de askerlik-mühendislik-mimarlık çözülmesi yaşanır; mimarlık eğitiminde yaşamsal önemi olmasına karşın tasarım sektöründen kopuş da başlar.

​Askerlik ve mühendislik ile bütünleşik tek bir okulla başlayan mimarlık eğitimi, günümüzde Türkiye genelinde yüzü aşkın okula yayılmıştır. Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: 18. Yüzyıldan Günümüze Kurumsallaşma Eşikleri, bu akademik manzaranın özellikle gündelik yaşam içindeki seyrini anlatmayı amaçlıyor. Okulların fiziksel çevresini, öğretim üyesi ve öğrenci yaşamını, çalışma koşullarını, yaşanan çalkantı ve huzursuzlukları, ülkenin mimari üretimine yapılan katkıları, açılım imkânlarını ve tıkanıklıkları görselleştirerek ele alıyor.”

Künye:
1. The Getty Foundation’ın “Keeping It Modern” programı kapsamında ODTÜ Mimarlık Fakültesi için derlenen arşivden: Prof. Frederick Alois “Fritz” Janeba (1905-1983), Temel Tasarım dersi jürisinde, 1965
2. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi öğrencileri ve öğretim üyeleri Taşkışla önünde, 1950’ler Salt Araştırma, Mimarlık ve Tasarım Arşivi
3. Fazıl Saffet Aysu’nun İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ndeki bir öğrencilik çalışması Salt Araştırma, Fazıl Saffet Aysu Arşivi
4. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nde bir proje dersi jürisi, 1980’ler Salt Araştırma, Harika-Kemali Söylemezoğlu Arşivi
5. İstanbul Teknik Okulu öğretim üyeleri, 1940’lar Salt Araştırma, Mimarlık ve Tasarım Arşivi
6-7. Türkiye’de Mimarlık Eğitimi: 18. Yüzyıldan Günümüze Kurumsallaşma Eşikleri sergisinden, Salt Galata Fotoğraf: Mustafa Hazneci