Meşher’den Yeni Sergi: “Ben-Sen-Onlar: Sanatçı Kadınların Yüzyılı”

Yaklaşık olarak 1850 - 1950 yılları arasında Türkiye’de yaşamış ve yaratmış sanatçı kadınların eserlerinden oluşan “Ben-Sen-Onlar: Sanatçı Kadınların Yüzyılı” başlıklı sergi 9 Ekim’de Meşher’de sanatseverlerle buluşuyor.

Çiğdem Simavi hâmiliğinde, ÜNLÜ & Co sponsorluğunda düzenlenen, küratörlüğünü Deniz Artun’un üstlendiği sergi, ismini Şükran Aziz’in sergide de bulunan bir eserinden alıyor. “Ben-Sen-Onlar: Sanatçı Kadınların Yüzyılı” sergisi çoğunluğu “ben”leşememiş ve dolayısıyla sanat tarihi tarafından kaydedilmemiş kadınları tek tek fark etmenin yanı sıra, kolektif bir “biz”in oluşabilme koşullarını arıyor. Meşher bu sergiyle Türkiye’den çağdaş sanatçı kadınları köklerini keşfetmeye çağırıyor. Bir isimden, gruptan, kurumdan diğerine çekilmiş düz çizgilerin dışında kalan bütün kadınların ve eserlerin anıldığı ve anlatıldığı bir “başka” zamana işaret eden sergi, kadınlara kendilerinin kahraman oldukları bir “yüzyıl” armağan ediyor. Küratör Deniz Artun, “Ben-Sen-Onlar” sergisinin kapsamını belirlerken, Türkiye’de çağdaş sanatçı kadınların varlığının köksüz olduğunun altını çiziyor. Ancak sergi bu tarihi yazmak iddiasında olmadığını söyleyerek aksine yazılacak tarihin bir değil pek çok olduğunu hatırlıyor ve hatırlatıyor. Sergi, her bir kadının hatta her bir eserin alternatif tarihler kurabileceği “biz”e bir çağrı niteliğini taşıyor.

117 sanatçının 232 eserinin yer aldığı sergi, Meşher’in üç katına yayılıyor. Giriş katı “Ben”, aynada kendi mütevazı varlıkları ile karşılaşan şöhretsiz kadınlara odaklanıyor. Serginin farklı köşelerine yerleştirilen aynalar, tek bir kadının birkaç yüzünü yakalamaya çalışıyor. Kadınların, tarihten kendi kendilerini sildikleri, adlarının üzerini bile bile karaladıkları da oluyor. Dolayısıyla ayna, bazen de, eskiz aşamasında terk edilmiş eserleri ya da kariyerleri bir dev aynasına yansıtmaya ve onları “büyütmeye” yarıyor. Birinci kat “Sen”, yumuşak ve birleştirici olan öteki ile karşılaşmaları anlatıyor. Öncelikli “sen” olarak çocukları çağırıyor. Portrelerin ve otoportrelerin çoğu, anne olmanın ya da olmamanın deneyimi ve öznellik, aile olmanın tanımı ve şefkat, sanatçı olmanın gücü ve ölümsüzlük hakkında düşünmek üzere davet ediliyor. Ayrıca “sen”, anneliğin idealindeki kutsallık ile çıplaklığın ideasındaki tenselliği karşı karşıya yerleştiriyor. İkinci kat “Onlar”, kadınlara başkalarının gözünden bakıyor. Çiçek, özellikle vazoda olduğunda, başkaları tarafından kadınlara yakıştırılan sıfatları taşıyor: duygusal, kırılgan, amatör ruhlu, sıradan, domestik ve dekoratif. Pek çok sanatçı kadın, kendisinden güvenli ve zarif olanı resmetmesi beklendiği için, ancak vazoda çiçekler boyayarak resim yapabiliyor. Sergiye, hiçbir öncelik gözetilmeden, neredeyse kendiliğinden saçılan çiçekler, şematik aile ağacının, çizgisel bir sanat tarihinin de alternatifini temsil ediyor.

Sergide yer alan sanatçılar: Naile Akıncı, Nükhet Aksoy, Maide Arel, Hale Asaf, Perran Berrünnisa Atamdemir, Jülide Atılmaz, Can Ayan, Neşe Aybey, Şükran Aziz, Hatice Şahiye Barlas, Iraida Barry, Behice Nuri, Saime Belir, Belkıs Mustafa, Lerzan Bengisu, Sabiha Bengütaş, Nimet Berdan, Aliye Berger, Semiha Berksoy, Mevhibe Meziyet Beyat, Deniz Bilgin, Zerrin Bölükbaşı, Zabelle C. Boyajian, Sabiha Bozcalı, Halet Çambel, Refia Edren Çiray, Nevin Çokay, Hamiye Çolakoğlu, Gül Derman, Didar Tahsin, Şükriye Dikmen, Tiraje Dikmen, Güzin Duran, Ayhan Dürrüoğlu, Afife Ecevit, Nazlı (Emin) Ecevit, Efruz Cemil, Melahat Ekinci, Esma Ekiz, Emine Semiyye Hilmi, Selma Emiroğlu, Özden Akbaşoğlu Ergökçen, Nebahat Erkekli, Mari Ertoran (Kaloyan), Semiha Es, Esma İbret Hanım, Eren Eyüboğlu, Fatma Saime Cenap, Seniye Fenmen, Sühendan Fırat, Bilge Friedlaender, Lina Gabuzzi, Filiz Özgüven Galatalı, Ruzin Gerçin, Mari Gerekmezyan, Vildan Gizer, Nevide Gökaydın, Beyza Gönensay, Bedia Güleryüz, Hatice Süleyman, Hayriye Nuri, Seta Hidiş, Sara Farhi Huntzinger, Selime Işıtan, Mürşide İçmeli, Nasip İyem, Naciye İzbul, Sare İsmet Kabaağaçlı, İvon Karsan, Gencay Kasapçı, Nevzat Kasman, Sevim Kent, Türkan Kıran, Sabahat Kırlı, Füreya Koral, Hakkiye Koral, Emel Korutürk, Melike Abasıyanık Kurtiç, Müreccel Küçükaksoy, Harika Lifij, Mihri Rasim (Müşfik), Yıldız Moran, Muhterem Ömer, Muide Esad, Müfide Kadri, Nedime Ahmet, Nevin Edhem, Nimet Raif, Nüveyre Faik, Maryam Özacul (Özcilyan), Necla Özbay Özdemir, Rahime Yusuf Ziyaeddin, Rana Salih, Ruhiye, Safiye, Kristin Saleri, Mukaddes (Erol) Saran, Bedia Sarıkaya, Leyla Gamsız Sarptürk, Melek Celal Sofu, Harika Söylemezoğlu, İvi Stangali, Virginia Stolzenberg, Emel Şahinkaya, Maryam Şahinyan, Nasra Şimmeshindi, Şükûfe İbrahim, Tâciser Salih Şâkir, Cahide Tamer, Leman Tantuğ, Zekavet Bayer Taş, Frumet Tektaş, Celile Uğuraldım, Melahat Üren, Mary Adelaide Walker, Fahrelnissa Zeid, Elisa Pante Zonaro.

​“Ben-Sen-Onlar: Sanatçı Kadınların Yüzyılı” başlıklı sergini, 9 Ekim 2021 - 27 Mart 2022 tarihleri arasında İstiklal Caddesi’nde yer alan Meşher’de ziyaret edebilirsiniz.

Künye:
1. Yıldız Moran (1932–1995) Yankı, 1952 Norah Caussen ve Yıldız Moran’ın yansıması Londra 80 x 80 cm Ed. 6+1 A.E. Yıldız Moran Arşivi
2. Şükran Aziz (1949–2019) Ben-Sen-Onlar, 1993–1996 Ahşap üzerine folyo kesim yazı 25 plaka; her biri 33 x 33 cm Fuat Yalın Koleksiyonu
3. Celile Uğuraldım (1880–1956) Nü, 1949 Tuval üzerine yağlıboya 54,3 x 49,3 cm Sema ve Murat Germen Koleksiyonu
4. İvi Stangali (1922–1999) İsimsiz, 1950–1964 Kâğıt üzerine mürekkep 19,1 x 13 cm Maya Stangali’nin izniyle
5. Emel Korutürk (1915–2013) Zeynep Tuval üzerine yağlıboya 47 x 38 cm Korutürk Ailesi Kolek
6. Melek Celal Sofu (1896–1976) Portre Tuval üzerine yağlıboya 50,5 x 40,5 cm Özel Koleksiyon
7. Müreccel Küçükaksoy (1921–2008) Otoportre, 1950 Kontrplak üzerine yağlıboya 46,2 x 29,3 cm Yusuf Küçükaksoy Koleksiyonu
8. Nüveyre Faik (?–?) Oturan Nü Karton üzerine füzen 63 x 47,5 cm Arkas Koleksiyonu
9. Belkıs Mustafa (1896–1925) Desen Kâğıt üzerine karakalem 50 x 35,4 cm Arkas Koleksiyonu