Clarice Lispector’den İki Roman: “Bir Hayat Nefesi” ve “Karanlıktaki Elma”

Özgün dili ve anlatımıyla 20. yüzyıl yazarları arasında önemli bir yeri olan Clarice Lispector’ın Bir Hayat Nefesi ile Karanlıktaki Elma romanları Bengi De Sá Matos Paixão’nun çevirisiyle Can Yayınları’ndan çıktı.

Bir Hayat Nefesi, Clarice Lispector’ın hayatının son zamanlarında yazdığı, ölümünden sonra yayımlanan romanı. Kendi hayatından izler taşıyan tanrıvari bir erkek yazar ile onun yaratımı, “hayat nefesi üflediği” Ângela Pralini arasındaki mistik bir diyalog anlatıyor.

Bir erkek ve bir kadın, birbirlerinin yansımalarında kendilerini izleyen ve sorgulayan iki yazar. İsimsiz anlatıcı, kitabı için başkarakterini, yazar Ângela Pralini’yi yaratır, ancak bu karakter kendi hayatına kavuşunca yaratıcısını farklılıklarıyla şaşırtır, öfkelendirir. Yaratım sürecindeki krizleri ve sayfaların dışındaki dünyanın kendilerine biçtiği roller üzerine düşünürken, sonunda okurda şüphe uyandırmaya başlarlar. Yaratıcı kim, yaratılan kim? Hangisi Clarice’e daha yakın? Hangi ipliği takip etmeyi seçiyoruz? Kurguyu, kurgusal fikri mi yoksa eşsiz bir yazarın eşsiz evrenini mi?

Karanlıktaki Elma ise yazarın ABD’de yaşadığı dönemde yazdığı ve “en iyi romanlarından biri” olarak nitelediği eseri. Lispector, roman yapılarını altüst edip tamamen yenilikçi temsil parametreleri yaratarak bambaşka bir edebî gelenek başlattı.

​Martim, karısını öldürdüğüne inanarak şehirden kaçar. Geceye sığınır, kendini doğanın sessizliğine bırakır ve sonunda ıssız bir çiftliğe varır. Burada yaşamdan korkan sert Vitória ve ölümden korkan hassas Ermelinda’yla karşılaşır. Bu üç yalnız ruh, kuraklığın ortasında hem birbirlerini değiştirecek hem de yağmuru beklerken kendi karanlıklarıyla yüzleşecektir.