Modern Türk Sanatında “Zamanlar Arası” Bir Diyalog

Multidisipliner sanat alanı Decollage Art Space’in ev sahipliğinde gerçekleşen “Zamanlar Arası” Modern Türk sanatına değer katan 22 sanatçının eserlerini bir araya getirerek izleyicisine modern sanata yakından bakma fırsatı sunuyor. Leopold Levy ile başlayan sergi; Abidin Dino, Adnan Varınca, Ali Candaş, Atilla Atala, Cihat Burak, Cihat Aral, Devrim Erbil, Haşim Nur Gürel, Mahmut Karatoprak, Mehmet Pesen, Mustafa Pilevneli, Mustafa Aslıer, Mübin Orhon, Nejad Melih Devrim, Naile Akıncı, Resul Aytemur, Süleyman Saim Tekcan, Selim Turan, Şadan Bezeyiş, Yalçın Gökçebağ, Yusuf Katipoğlu gibi kaybettiğimiz ve hâlâ hayatta olan sanatçıları buluşturuyor. Doğum yılları 1882 ve 1955 arasında olan bu sanatçıların çalışmaları dönemler arası sanat üretimini ve etkileşimlerin ortaya çıkardıklarını gözler önüne seriyor. Sergide yer alan eserler doğa, insan, soyut ve soyutlama gibi kavramlar üzerine odaklanıyor. Farklı dönemlere ve çalışma disiplinlerine sahip sanatçıların resim ve heykellerinden oluşan kıymetli bir seçki galeri mekânında izleyicilerini bekliyor.

1882 ve 1955 yılları arasında doğan Türk sanatının kıymetli 22 sanatçısının eserlerini bir araya getiren “Zamanlar Arası” sergisini hazırlamanızda nasıl bir düşünsel arka plan yatıyor?

2022 yılında Decollage Art Space’deki danışmanlığını yaptığım “La Voyage” isimli karma sergide yola çıkışım modern Türk resminin usta sanatçılarıydı. Yine bu sergide çıkış noktam modernizmdi. Çağdaş sanatı tüm manipülasyonlarına rağmen reddetmiyorum ama modernizmin de sürdüğünü ve süreceğini düşünüyorum ve bu anlayışa vurgu yapıyorum.

Sergiyi tasarlama aşamasından izleyiciyle buluşacak hâle getirme sürecinizi anlatır mısınız? Nasıl bir arşiv ve keşif çalışması gerektirdi? Hem çok üretken sanatçılar hem de bu eserler farklı koleksiyonlarda yer alıyor, bu sebeplerle bir seçki yapmak eminim kolay olmamıştır.

Bu seçkiye 1882 yılında doğmuş ve Türkiye sanat ortamına çok büyük katkılar sağlamış olan Leopold Levy’den başlamak istedim. Ayrıca ben de Leopold Levy’nin eserlerini çok severim. Biliyorsunuz Levy, 1937-1949 yılları arasında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde görev aldı ve Türk sanatına modernizm yorumu getirdi. O, sanatçıların kendi yolunda, kendisi olmasına dair ısrarını eğitim verdiği sürede sürdürdü. Yine onun öğrencilerinden Nejat Melih Devrim, Selim Turan, Adnan Varınca bu sergide yer almaktadırlar. Katılımcı yelpazesi bu isimler çerçevesinde Paris Ekolu sanatçılarını da kapsamış oluyor; Mübin Orhan, Abidin Dino. Ve devamında sanatçılar listesi sergide yer alan modernizm anlayışındaki kaybettiğimiz ve yaşayan sanatçılarımızdan oluşuyor.
Evet, eserlerin farklı koleksiyonlarda yer alması ve koleksiyonerlerin sergiye ikna olmaları  kolay olmadı. Hepsine buradan da tekrar teşekkür ederim.

“Zamanlar Arası”nda farklı dönemlerin ustalarını bir araya getirirken zamana dair nasıl bir diyalog kurmayı amaçladınız? Sergide zaman kavramını sanatsal bir köprü olarak nasıl kurguladınız?

Benzersiz bir bakış açısıyla üretilen, 1882 ve 1955 yılları arasında doğan sanatçıların eserleri yan yana durarak, güçlenerek ve etkili bir iletişime girerek sorgulama aracı olarak karşımıza çıkıyor. Buluşma niteliğindeki bu sergi zaman kavramını da üslup, teknik ve sanat pratikleri  açısından vurgulamaktadır.

“Zamanlar Arası” sergisi, geçmişin izlerini günümüzle buluşturan bir seçki sunuyor bize. Leopold Levy’den Abidin Dino’ya, Nejad Melih Devrim’den Selim Turan’a, Naile Akıncı’dan Resul Aytemur’a 22 sanatçı yer alıyor. Sanatçıların eser seçiminde hangi tematik kriterler ön plandaydı?

Doğa, insan, soyut ve soyutlama gibi kavramsal yaklaşımlarla farklı dönemdeki eserleri bir araya getirerek diyaloğa girmelerini ve etkileşim sağlamalarını istedim.

Sergi için çalışırken sanatçıların zamanlarına dair sizi etkileyen, ilk kez karşılaştığınız ya da fark ettiğiniz bir bilgi veya durum oldu mu? Bu süreç sizin için nasıl bir yaratıcı deneyimdi?

Bu sergiyi oluştururken sanatçılarımızla ilgili yeni bir bilgiye şöyle rastladım; sergilenen Leopold Levy resimlerinden birinde eşini resimlemiş olduğunu öğrendim ayrıca beni heyecanlandıran çok değerli yeni gördüğüm eserler imge hazinemi zenginleştirmiş oldu. Bu sergide dikkatleri üzerine çeken, daha önce görmüş olduğum bir eser de Selim Turan’ın az bilinen kinetik heykellerinden biri oldu.

Eserler arasında yarattığınız bu diyalog izleyicinin Türk sanatına dair zaman algısını yeniden şekillendirmesi açısından ne tür bir alan sunuyor?

Sergi sanatseverleri Paris Ekolü’ne ve beraberinde günümüz modern resmine davet ediyor. Bir de bu sergi, Leopold Levy gibi çok iyi bir sanatçıyı ve akademiden kıskaçlıklarla gönderilmiş Türk sanatına emeği geçmiş bir eğitimciyi tekrar görünür kılmış oldu. Benim bakış açıma göre Levy’nin sanatımıza en önemli katkısı, öğrencilerine sanatsal bir kişiliğe sahip olmalarını, taklit etmemelerini ve kendi resimlerini yapmaya teşvik etmesi.

Leopold Levy’nin yol göstericiliğini düşününce bugünü merak ediyorum. Bugünkü sanat ortamımızda gençlerin ustalarıyla ilişkilerini nasıl değerlendiriyorsunuz? İleride bu dönemi de içine alacak yaklaşık 80 yıllık bir aralıktaki sanatçılardan sergi yapıldığında nasıl bir zamanlar arası diyalogdan bahsedebileceğiz?

Sorunuz çok güzel, ikinci cümlenizdeki soru içeriğini ben de çok sıklıkla düşünüyorum ve ilk cümlenizdeki sorunuzun cevabını ararken çelişkiye düşüyorum çünkü ustaları inceleyip, takip edip, sanatsal kişiliklerini ve perspektiflerini geliştiren yetenekli ve “yaratıcı” genç sanatçı adaylarımız olduğu gibi Pinterest ve Instagram’ı kendilerine kılavuz seçmiş genç ressamlarız da var. Maalesef bu gençler okullular da.

Bu sergi, ustalarla gerçekleştirdiğiniz “Le Voyage”dan sonraki ikinci serginiz. Bunun bir sergi serisi olmasını düşünüyor musunuz?

Daha önce sanat tarihimizde iz bırakan usta sanatçıların yer aldığı karma sergiler olmuştu bu bağlamda devam niteliğinde sergiler olabilir.

Decollage Art Space yapısı gereği multidisipliner bir alan. Bu mekânın eserlerin sunumuna nasıl bir katkı sağladığını düşünüyorsunuz? Mekânla sergi arasında nasıl bir etkileşimden bahsedebiliriz?

Decollage Art Space fiziki şartları ve işletme felsefesiyle modern bir yapıya sahip. Bu eserlerin böyle bir ortamda ve doğru bir aydınlatmayla sunulması eserlerin değerini ortaya çıkarmaktadır.

“Zamanlar Arası”nın hem sanatçılar hem de izleyiciler açısından geleceğe dair nasıl bir etki bırakmasını umuyorsunuz?

Postmodernizm, çağdaş sanat veya kitsch tercihler arasında estetiği önemseyen modernizme de odaklanmalarını umuyorum.

“Zamanlar Arası” sergini 8 Aralık’a dek Decollage Art Space’te ziyaret edebilirsiniz.

Decollage Art Space:
Genç ve yeni nesle sanatı sevdirmek, sürdürülebilir ve ulaşılabilir bir sanat ortamı yaratmak, multidisipliner üretim alanını desteklemek amacıyla Mimar Viktoria Şahin kuruculuğunda hayata geçen Decollage Art Space, seramikten müziğe, gastronomiden bedensel aktivitelere dek uzanan birçok workshop, konuşma, performans ve atölye ile sanatseverlerle buluşuyor. Her katında farklı disiplinlerle karşılaşabileceğiniz, etkileşime geçip atölyelere katılabileceğiniz, performansları izleyip yaratıcı insanlarla buluşabileceğiniz bir deneyim alanı olarak konumlanıyor. Decollage Art Space’e dair ayrıntılı bilgiye ve programına buradan ulaşabilirsiniz.

Adres: Suadiye Mahallesi, Müzeyyen Sokak, No:4/1, 34740, Kadıköy/İstanbul