11. Sharjah Bienali 

Özellikle mimarlar, sinemacılar, müzisyenler ve performans sanatçılarıyla birlikte çalışmayı seçen küratör Yuko Hasegawa'nın 11. Sharjah Bienali'nde teknik olarak bizi en fazla şaşırtan unsur, video işlerde küratörün gösterdiği sunum ve tercih titizliği ile kendini ortaya koyuyor.

Arap Yarımadası'ndaki Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) biri olan Sharjah'da 1993'ten bu yana düzenlenen ve 2009'dan bu yana Sharjah Sanat Vakfı tarafından gerçekleştirilen Sharjah Bienali'nin bu yıl 11'incisi düzenleniyor. 17 Mayıs'a değin izlenebilen Bienalin küratörlüğünü ise, 2001'de İstanbul'da 'Egokaç' kavramsal çerçevesiyle düzenlenen 7.İstanbul Bienali küratörü Yuko Hasegawa üstleniyor. Hasegawa'nın Sharjah'da kalıcı izler bırakmaya niyetlendiği bienal, bir ticaret ve finans limanı olan bu kentte sürprizli, keşfe açık entelektüel vahaların oluşturulduğu topyekün bir kültürel imar hamlesini de beraberinde getiriyor. Film, performans, eğitim ve forum programlarıyla hacimlenen, teması "Yeniden Belirmek: Yeni Bir Kültürel Kartografiye Doğru" olarak belirlenmiş bienal için dünya çapında 100'ü aşkın disiplinlerararası sanatçıyla görüşen küratör Hasegawa, tıpkı 1994'teki "Orientation" temalı İstanbul Bienali'ni çağrıştırır bir önsezi ile, Arap Yarımadası özelinde dünyanın değişen, ya da zorla değiştirilen jeopolitik ve kültürel koordinatlarını, güncel sanat projeleriyle sorguladığı kadar, bu değişimi de tetikleyici çalışmalara imzasını atıyor.

Bu çalışmaların bir uzantısı olarak; Sharjah Sanat Vakfı'nca desteklenen sanat yapıtlarıyla olduğu kadar, bu yılki bienal özellikle SAF Art Spaces / Sharjah Sanat Vakfı Sanat Mekanları adlı sergi birimleriyle de öne çıkmakta. Kendi halinde günlük yaşamını sürdüren Sharjah esnafı ve halkını birdenbire çok ilgi çekici, güncel ve dönüştürücü sanat çalışmalarının etkisine yapıcı biçimde maruz bırakmayı seçen Hasegawa, SAF için eski İslam geleneğinin mimari ve kültürel mirası olan 'Avlu'lardan beslenmeyi seçmiş.


Kentin müze, bankalar bölgesi ve Superflex gibi inisiyatiflerin projeleri üzerinden bölgenin kamusal alanlarına da sıçrayan Bienal bu etkin paylaşım stratejisi ile, bölgenin kültürel dönüşümü için de tetikleyici bir mekanizmaya dönüşüyor. Toplam dört ana bölgeye 1.0, 2.0, 3.0 ve 4.0 gibi güncel kısaltmalarla hazırlanmış yönlendirme aygıtlarıyla yayılan bienal bu yönüyle, Sharjah Art Foundation Al Mureijah, Calligraphy Square, Bank Street ve Arts Area Al Shuweiheen'da izleyicilere sunuluyor. Yuko Hasegawa, hazırladığı bienalde özellikle video projeleri ile karşı- konvansiyonel, duygusal ve sezgisel derinliği olan eserleri gündeme getirmeyi seçmiş. Ortadoğu'nun nabzını tutan güncel politik eserlerin görece sayıca az olmalarıyla birlikte, etkilerinin artırıldığı gözlemlenen bienale bu iklimde katılan Sara Rahbar'ın ABD ve bölgeye dayattığı jeopolitikayı eleştirdiği işleri, bu meselelerin kritiğini yerinde izlemek açısından, öne çıkmayı başarıyor.

Hasegawa'nın seçtiği sanatçılardan biri olan Wael Shawky'nin çalışkan ve sürprizli tavrı ise, Bienal açılış haftasında düzenlenen müzikal bir performans ile taçlandırılırken, sanatçı özellikle bir diğer kapalı mekanda sergilediği videoda, küçük çocuklara anlattırdığı büyük, otantik Ortadoğu meseliyle sanatın yerleşik paradigmaları ne kadar dönüştürücü olduğunu bir daha gözler önüne seriyor. 

Bununla birlikte Işıl Eğrikavuk, Burak Arıkan, Nevin Aladağ ve Cevdet Erek'in de farklı disiplinlerdeki yapıtlarıyla katıldıkları bienalde, Türkiye'den güncel sanatın eleştirel ve değişken bereketine tanık olmak, gelecek adına bizlere tek kelimeyle onur ve güven veriyor. Özellikle mimarlar, sinemacılar, müzisyenler ve performans sanatçılarıyla birlikte çalışmayı seçen küratör Hasegawa'nın bienalinde teknik olarak bizi en fazla şaşırtan unsur ise, video işlerde küratörün gösterdiği sunum ve tercih titizliği ile kendini ortaya koyuyor. Video sanatı artık bitti gibi ifadelerin sıklıkla seslendirilmeye başladığı günümüzde, mekanın getirdiği dezavantajı pozitif bir fırsata çevirmeyi bilen Sharjah Sanat Vakfı ve küratör, Shahzia Sikander, Olafur Eliasson, Lucia Koch ve Jianwei Wang gibi sanatçıların belgeledikleri mevcut ve alternatif alemler üzerinden, bize pusulasını şaşırmış bir dünyanın yeni ve dijital çehrelerini gösteriyor.